Αθήνα 2004
Πεκίνο 2008Φευγαλέα έπεσε προχτές η ματιά μου στην πρώτη εικόνα... Κάτι άλλο έψαχνα στους δαιδάλους του διαδικτύου και η ξεχασμένη εικόνα από την τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας ξαναζωντάνεψε.
Αθέλητη η σύγκριση με τις εικόνες των τελευταίων ημερών από το Ολυμπιακό Πεκίνο. Τα ελληνάκια με τις γκρίζες φορεσιές τους, με γκρίζα και οι αθλητές που δίνουν τον όρκο και τα κινεζάκια με την πανδαισία των χρωμάτων. Το άχρωμο και το μουντό και η πλήμμυρα του γαλάζιου, του κόκκινου, του μοβ...
Αυθόρμητα ήρθαν στο νου οι στίχοι του ποιητή, όχι για την πλήρη ταύτιση θέματος και χρωμάτων, μα για το νόημα:
Τρία πράματα στον κόσμο αυτό, πολύ να μοιάζουν είδα.
Τα ολόλευκα μα πένθιμα σχολεία των Δυτικών
Των φορτηγών οι βρώμικες σκοτεινιασμένες πλώρες
Και οι κατοικίες των κοινών, χαμένων γυναικών
Έχουνε μια παράξενη συγγένεια και τα τρία
Παρ’ όλη τη μεγάλη τους στο βάθος διαφορά
Μα μεταξύ τους μοιάζουνε πολύ, γιατί τους λείπει
Η κίνηση, ή άνεση του χώρου κι η χαρά
Καββαδίας φυσικά. Και παραλληλισμοί. Που έρχονται τόσα χρόνια μετά το θάνατό του να υπογραμμίσουν και τις διαφορές Αθήνας και Πεκίνου. Σε μας, θα το θυμάστε, κυριαρχούσε το λευκό. Και ας το λέει ο ποιητής πένθιμο... δε θα συμφωνήσω μαζί του. Το λευκό ακτινοβολεί φως, ζωή, έρωτα, δημιουργία. Να, θυμηθείτε λίγες εικόνες της δικής μας τελετής έναρξης:
Κούροι λευκοί. Αρχαϊκοί. Γεμάτοι ρώμη και λεβεντιά. Πού είναι το πένθιμο; Αστράφτουν νιάτα και ομορφιά... Κι ένας έρωτας στο βάθος να υπογραμμίζει την αναβλύζουσα ορμή για ζωή.
Και το λευκό βαρκάκι. Το παιδικό βαρκάκι που τόσο εντυπωσίασε τότε στην Αθήνα. Στα λευκά και ο μικρός κυβερνήτης του να ανεμίζει της πατρίδας τη σημαία που έχει το χρώμα της θάλασσας και του ουρανού μας μα και το λευκό σαν το ολόλευκο φως της χώρας μας.
Και ο Κακλαμανάκης... ο αληθινός κυβερνήτης του νερού, ολόλευκος κι αυτός να μεταλαμπαδεύει τη φλόγα. Είναι η ώρα που η τεχνολογία υποκλίνεται στον άνθρωπο. Μια από τις καλύτερες συλλήψεις της διοργάνωσης της Αθήνας. Τώρα, αντίθετα, είδαμε έναν άνθρωπο κρεμασμένο να "πετάει" λέει γύρω από τη φωλιά του πουλιού...
Δε λέω πως δεν ήταν εντυπωσιακό. Ίσα ίσα... Απλώς συγκρίσεις κάνω. Και πιο πολύ στέκομαι στα χρώματα. Στο λευκό το δικό μας και στην πολυχρωμία των κινέζων. Μα και στο λόγο του ποιητή. Βέβαια, για να είμαστε δίκαιοι, και οι κινέζοι κάποιες στιγμές προτίμησαν το λευκό:
Στη μεταφορά της σημαίας... που δε θα μπορούσαν να κάνουν κι αλλιώς. Λευκή σημαία με πολύχρωμους κύκλους. Τι άλλο χρώμα θα μπορούσαν να ντυθούν οι αθλητές που τη μετέφεραν; Λευκό και μόνο. Κάθε τι άλλο θα ήταν κιτς... Και σε ένα χορευτικό που προσπάθησε να δώσει τον τόνο στο αρχαίο πνεύμα αθάνατο. Αμ, δε... Να έφτανε μόνο το χρώμα! Ο Παπαϊωάννου, θυμάστε, πώς έκλεψε τις εντυπώσεις με το δικό του χορό:
Κι ας μη φορούσαν λευκά οι χορευτές...
Ήταν λευκός ο έρωτάς τους...
Και λευκός ο αφρός τριγύρω...
Λευκή και η καινούρια ζωή που πρόβαλε...
κόβοντάς μας την ανάσα και θυμίζοντας το θαύμα της ζωής και το θαύμα της τεχνολογικής εξέλιξης του ανθρώπου. Η γοητεία του λευκού σαν τους ολόλευκους ναούς μας, τους αρχαίους, σ' αυτούς που ο ολυμπιακός ύμνος καλεί κάθε λαό προσκυνητή. Και φόντο το γαλάζιο, το μπλε και σχεδόν μαύρο ώρες ώρες... η αντίθεση... Αυτή η αντίθεση που κάνει το λευκό ακόμη πιο άσπρο. Όπως η μαυρίλα του θανάτου κάνει πιο γλυκιά τη ζωή.
Χρειάστηκε η πολυχρωμία των κινέζων για να εκτιμήσω περισσότερο τη λιτή παρουσίαση της Αθήνας. Και ιδιαίτερα τη χρωματική προσήλωση στο λευκό. Με μία διαφωνία. Αυτή την αρχική... Για δείτε πάλι την εικόνα της χορωδίας. Εκεί δεν υπήρχε λευκό. Μόνο ένα μουντό γκρίζο. Αυτό που μου θύμισε και το λόγο του ποιητή. Κι ας μίλαγε εκείνος για ολόλευκα. Ολόλευκα ναι μα και πένθιμα. Ένα σκοτωμένο λευκό, γκρίζο και στο χρώμα της στάχτης, αυτής που μένει μετά τη φλόγα. Ίσως αυτό ακριβώς εννοούσε και ο Καββαδίας, χρειάστηκε όμως το Πεκίνο για να το καταλάβω. Αυτή τη διαφορά ανατολής και δύσης αλλά και να προσέξω το υπέροχο μεταίχμιο του αληθινού λευκού της Ελλάδας. Της αρχαίας Ελλάδας που κατάφερε να συγκεράσει το απολλώνιο και το διονυσιακό στοιχείο σε μια μοναδική σύνθεση, κλασική.
Και λέω η Αθήνα πέτυχε το 2004 αυτή την κλασική γραμμή να ακολουθήσει με εξαίρεση μονάχα τα άχαρα ρούχα των παιδιών της χορωδίας.
Εδώ οφείλω να παραδεχτώ πως κέρδισαν οι κινέζοι. Τα κινεζάκια τους ήταν έξοχα σε όλα τα σημεία. Άψογα και στην απόδοση του ύμνου, υπέροχα και με τις πολύχρωμες φορεσιές τους.
Στα παιδιά ταιριάζει η πολυχρωμία. Για χίλιους λόγους. Και ή θα τα ντύσεις έτσι ακριβώς ή θα προχωρήσεις στη σύνθεση του λευκού. Σαν το μικρό άγγελο της Αθήνας που με ένα φουυυυυυ έσβησε τη φλόγα:
Και σαν το μικρό κυβερνήτη της χάρτινης βαρκούλας. Όχι όμως γκρίζα. Γιατί το γκρίζο είναι πένθιμο και το πένθος δεν ταιριάζει στα παιδιά και δεν ταιριάζει σε στιγμές χαράς. Είναι μια γκρίζα νότα και μια παραφωνία στο ολόλευκο και στο φως. Και η τελευταία φωτογραφία το δείχνει με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο:
Σαν να τα έβγαλαν από ίδρυμα μοιάζουν αυτά τα παιδιά. Σαν τα ιδρύματα που περιγράφει ο Καββαδίας. Αυτά που τους λείπει η κίνηση, η άνεση του χώρου και η χαρά. Αυτά ακριβώς που μας πρόσφεραν σε αφθονία τα απίθανα κινεζάκια!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου