Τα τρυφερά σχόλια μιας άγνωστης γειτόνισσας στάθηκαν αφορμή για τούτο το δημοσίευμα. Σχόλια που αφορούσαν την εύρεση αρχαίων τάφων στη γειτονιά μας, την Άνω Νέα Σμύρνη και το ενδιαφέρον που έδειξαν οι μαθητές της άγνωστης φίλης του ιστολογίου μας για όσα η αρχαιολογική σκαπάνη ανακάλυψε:
Αγαπητή Δανάη, οι πληροφορίες που μας δίνεις για τα αρχαιολογικά ευρήματα της γειτονιάς μας, δοσμένες με τρυφερότητα κι ανθρωπιά, έχουν γίνει αγαπημένο ανάγνωσμα των μαθητών μου (έχω φροντιστήριο). Όταν τους σύστησα να αναζητήσουν το Homa Educandus στο Διαδίκτυο για να μάθουν περισσότερα για τους τάφους, δεν φανταζόμουν ότι θα τους συγκινούσε τόσο. Πρέπει να ξέρεις ότι έχεις αποκτήσει αναγνωστικό κοινό, που περιμένει τις αναρτήσεις σου με μεγάλο ενδιαφέρον. Σ΄ευχαριστούμε.
Εμείς ευχαριστούμε την ΠΕΛΛΗΝΑΙΑ για τα καλά της λόγια όχι γιατί επιβραβεύουν τη δική μας προσπάθεια αλλά για την τεράστια χαρά να μοιραζόμαστε τις ίδιες αγάπες. Η αρχαία Ελλάδα από τη μια και τα παιδιά μας από την άλλη. Το χθες και το αύριο του τόπου. Κι ανάμεσα ο αγώνας του παιδαγωγού να γεφυρώσει το χάσμα, να νικήσει με το φως της αρχαίας σοφίας το γκρίζο που πληγώνει σήμερα το νου και την καρδιά μας.
Η φετινή χρονιά στο σχολείο μας, το σχολείο που κάποτε φοιτούσε σαν παιδάκι και η φίλη μας η Πελληναία, άρχισε πολύ άσχημα. Με μια κηδεία. Και μάλιστα νέου παιδιού, παλιού μας μαθητή. Τι το χειρότερο μπορούσε να μας συμβεί; Στην καλύτερη ώρα του θέρισε τη ζωή του ο Χάρος. Φαντάρος και λίγο πριν να πάρει απολυτήριο, έτοιμος να ριχτεί στο στίβο της ζωής με όλα τα εκλεκτά εφόδια που επί χρόνια συγκέντρωνε στα θρανία. Ένας νέος πτυχιούχος που δεν πρόλαβε ποτέ το πτυχίο του να χαρεί και να θέσει τις πολύτιμες υπηρεσίες του στη διάθεση της κοινωνίας. Ένας νέος λεβέντης που άφησε την τελευταία του πνοή πάνω στο αιματοβαμμένο οδόστρωμα της παραλιακής. Θύμα τροχαίου στην πρώτη του μόλις έξοδο από το στρατόπεδο όπου με κόπο είχε καταφέρει να μετατεθεί από τη Μυτιλήνη. Δεν πρόλαβε ούτε κι αυτό να το χαρεί, να είναι κοντά στο σπίτι του και στους δικούς του. Όλα άδικα στη μικρή ζωή του.
Η είδηση του θανάτου του σκόρπισε βαριά θλίψη σε όλους όσους τον ξέραμε. Και θύμισε και άλλες πικρές στιγμές απ' το χαμό τον πρόωρο παιδιών του σχολείου μας. Που η πίκρα δεν είναι μόνο δάκρυα αλλά και προβληματισμός μεγάλος για το έργο μας. Την ώρα που σκύβεις πάνω από τα κεφαλάκια των παιδιών, αυτή η πίκρα στέκεται δάσκαλος μεγάλος. Είναι αυτή που σε αναγκάζει να σκέφτεσαι ποιο αύριο τα περιμένει τα σημερινά μας αγγελούδια και ποιο τελικά είναι το μέγιστο και σημαντικό στην αγωγή που τους προσφέρουμε. Πού άραγε πρέπει να δίνουμε το μεγαλύτερο βάρος. Στην ορθογραφία των καταλήξεων και στους πετυχημένους υπολογισμούς των μαθηματικών πράξεων ή στην προστασία της ίδιας της ζωής τους;
Μπορεί ο δάσκαλος να είναι δάσκαλος και ο γονιός γονιός αν μόνο στα γράμματα και στη διαπαιδαγώγηση εστιάσει ο ένας και στη διατροφή και ανατροφή ο άλλος; Όχι. Σαφώς και όχι. Γονείς και δάσκαλοι χρωστάμε να νοιαζόμαστε κάθε στιγμή και τον κόσμο που μέσα του θα ζήσουν τα παιδιά μας. Ορθάνοιχτα να κρατάμε τα μάτια της ψυχής μας και κέρβεροι να στεκόμαστε σε όσα τα απειλούν.
Το ένα παλικαράκι μας χάθηκε στην άσφαλτο. Θύμα της απαράδεκτης κατάστασης στους δρόμους. Άλλα παλιότερα έπεσαν στο βωμό των ναρκωτικών. Κι άλλα πλήρωσαν την καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος χτυπημένα από αρρώστιες μοντέρνες...
Τα μεγαλώνουμε με χίλιους κόπους και άλλους τόσους κάνουν και τα ίδια. Και ξάφνου γίνονται συννεφάκια στο γκρίζο ουρανό μας. Να μας κοιτούν και να ρωτάνε "γιατί";
Σ΄αυτό το γιατί ήρθαν θαρρώ οι δύο τάφοι να απαντήσουν. Να θυμίσουν πως πάντα ο θάνατος θα απειλεί και γέρους και νέους αδιακρίτως. Ο θάνατος είναι το μόνο σίγουρο της ζωής μας. Το βέβαιο τέλος της. Ένα τέλος που καθόλου τυχαία οι αρχαίοι μας πρόγονοι το επέλεξαν με διπλή έννοια. Τέλος του ταξιδιού και τέλος σκοπός και προορισμός. Αυτό το δεύτερο τέλος που μέχρι σήμερα επιζεί ως όρος της γραμματικής στις τελικές προτάσεις ή προτάσεις του σκοπού. Ένα τέλος που όμως ξεχνάμε επιμελώς να συζητήσουμε με τα παιδιά και το αφήνουμε τελείως έξω από την αγωγή που τους προσφέρουμε. Εκτός αν οι συγκυρίες της ζωής αλλιώς μας αναγκάσουν και βρεθούμε υπόχρεοι να εξηγήσουμε στα παιδιά θάνατος τι σημαίνει. Αλλιώς ποιος στέκεται ποτέ σε τέτοιο δυσάρεστο ζήτημα και ποιος τολμάει να μιλήσει στα παιδιά για το θάνατο;
Να όμως που προχτές, θέλαμε δε θέλαμε, τα ματάκια τους αντίκρισαν γυμνό το δέος του θανάτου. Ένας τάφος ορθάνοιχτος και μέσα ο αρχαίος σκελετός. Και σκελετός νέου παιδιού. Άντε τώρα να αποφύγεις το σκόπελο. Άντε να κρυφτείς και πάλι σε παρωπίδες πως ο θάνατος είναι κάτι πολύ μακρινό... Που αφορά μονάχα τους γέρους. Μπορείς;
Δυο γεγονότα μέσα στον ίδιο μήνα. Μία κηδεία και δυο τάφοι. Δίπλα μας, στη γειτονιά μας, στη ζωή μας και στην καθημερινότητά μας. Καθόλου μακριά. Και ουδεμία σχέση με γέροντες...
Εδώ λοιπόν να σταθούμε. Και να αναλάβουμε τις ευθύνες που μας αναλογούν. Να μην κωφεύσουμε και πάλι στα καμπανάκια που τάραξαν τον απόηχο της θερινής ραστώνης μας. Να φέρουμε πίσω το παλικάρι που χάσαμε και όλα τα άλλα που βρήκε να το περιμένουν λίγο πιο κάτω, στο νεκροαφείο της πόλης, δεν μπορούμε. Μπορούμε μόνο σημειολογικά να υπογραμμίσουμε το πού βρεθήκαν οι αρχαίοι τάφοι. Σοφίας και Αγάπης γωνία... Το θάνατο όχι, δεν μπορούμε να τον ξορκίσουμε. Μόνο μας όπλο μένει ενάντιά του η σοφία και η αγάπη. Ο νους μας και η δύναμη του μυαλού μαζί με την ακλόνητη προσήλωση στην προστασία της ζωής.
Και θα θυμίσω εδώ πως έτσι ακριβώς προσέγγιζαν το θάνατο οι αρχαίοι μας πρόγονοι. Με σοφία και αγάπη... Ξέρετε δα τον ορισμό που έδωσε στη φιλοσοφία ο Πλάτων:
Φιλοσοφία εστί μελέτη θανάτου.
Και ξέρετε πολύ περισσότερο το λαμπρό πολιτισμό που άνθισε πάνω σ' αυτή την πεποίθηση. Οι έλληνες στο θάνατο δεν έβλεπαν μόνο το μαύρο και την απελπισία, αλλά κινητήρια δύναμη τον είχαν της απαράμιλλης τέχνης που ανέπτυξαν.
"Ο καημός του θανάτου γέννησε στους έλληνες την τέχνη. Εκεί που ο φόβος του θανάτου γέννησε στους λαούς τις θρησκείες." Δημήτρης Λιαντίνης, Τα Ελληνικά, σελ. 127
Αυτή τη διάσταση μου θύμισε κι εμένα θέλοντας και μη, της σχέσης των παλιών ελλήνων με το θάνατο, η ανακάλυψη των δύο αρχαίων τάφων. Ιδιαίτερα σε σχέση με το θάνατο που προηγήθηκε. Μια κηδεία και δυο τάφοι ήρθαν να ταράξουν τα λιμνάζοντα ύδατα της καθημερινότητας και να θέσουν και πάλι επί τάπητος ποια αγωγή προσφέρουμε σήμερα στα παιδιά μας. Αυτά τα παιδιά που μας εξέπληξαν και πάλι με το ενδιαφέρον τους. Εμείς μπορούμε άραγε να ανταποκριθούμε όσο και όπως πρέπει στα ενδιαφέροντα των νέων μας; Ναι! Αρκεί να πορευόμαστε με ΣΟΦΙΑ και ΑΓΑΠΗ...