Το διαβάζω αυτόν τον καιρό. Και μαζί διαβάζω γενικότερα το συγγραφέα. Ομολογώ πως μου ήταν άγνωστος έως πρόσφατα. Αν κι έχει αποσπάσει ήδη τρεις σημαντικές διακρίσεις.
"Η ελεημοσύνη των γυναικών" είναι απλά το τελευταίο του έργο. Ο Ανδρέας Μήτσου όμως είναι "παλιός" στο μονάκριβο άθλημα της γραφής. Ήδη από το 1996 έχει τιμηθεί με το Κρατικό βραβείο μυθιστορήματος για το μυθιστόρημά του: "Τα ανίσχυρα ψεύδη του Ορέστη Χαλκιόπουλου".
Το 2002 απέσπασε το Βραβείο Γραμμάτων Κώστα Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών για τη συλλογή διηγημάτων του: "Σφήκες". Αλλά και το Βραβείο αναγνωστών (ΕΚΕΒΙ - ΕΡΤ) έχει απονεμηθεί στον Ανδρέα Μήτσου, το 2007, για τη νουβέλα του "Ο κύριος Επισκοπάκης".
Ο εξαιρετικός αυτός συγγραφέας, που όπως ανέφερα μου ήταν άγνωστος έως πρόσφατα, και φταίω αποκλειστικά εγώ που είχα μονομερώς ενσκύψει σε άλλα διάβασματα πέραν της λογοτεχνίας, έχω την τεράστια τιμή να είναι δάσκαλός μου αυτό το διάστημα στην τέχνη της δημιουργικής γραφής. Κοντά του παρακολουθώ μαθήματα τις τελευταίες εβδομάδες και σιγά σιγά τον ανακαλύπτω και όλο και μαγεύομαι περισσότερο.
Καθώς δεν τον γνώριζα, έκανα το λάθος να ζητήσω άλλα σεμινάρια και όχι το δικό του. Η τύχη θέλησε να με οδηγήσει κοντά στον Ανδρέα Μήτσου. Και να ανοίξει ένας καινούριος κόσμος για μένα, με την κυριολεκτική σημασία του όρου "κόσμος".
Οφείλω μάλιστα να πω ότι ήμουν αρκετά επιφυλακτική στην αρχή ως προς το λογοτεχνικό του έργο. Μου είχε καρφωθεί στο μυαλό πως πρέπει να τελειώσει πρώτα η μαθητεία κοντά του και μετά να διαβάσω τα βιβλία του. Όμως την περασμένη Παρασκευή η επιθυμία στάθηκε ακατανίκητη. Ευτυχώς.
Ξεκίνησα από την Ελεημοσύνη των γυναικών και ακόμη βρίσκομαι στη φάση της μελέτης. Αν και το βιβλίο είναι μόλις 150 σελίδων. Ο Μήτσου όμως χρειάζεται δεύτερο και τρίτο διάβασμα και πάλι στα μισά του δρόμου είσαι. Κι όχι γιατί γράφει "δύσκολα". Ίσα ίσα. Η γραφή του ρέει σαν ήρεμο ποτάμι. Στοιχείο που σε ξεγελά. Αφήνεσαι λοιπόν στο ρυθμό του και ξαφνικά ανακαλύπτεις πως έφτασες στη θάλασσα. Η σιγουριά της όχθης χάνεται και βρίσκεσαι αιφνιδιαστικά αντιμέτωπος με βαθυδίνη ωκεανό.
Πώς; Αυτό το πώς το μαθαίνει κανείς μόνο αν μαθητέψει κοντά του. Και γνωρίσει το στιλ γραφής που ακολουθεί.
Γραφή ιδιαιτέρως επίπονη, τολμώ να πω βασανιστική. Ο αντίποδας της πρώτης ανάγνωσης των έργων του. Γραφή που στοχεύει επιτηδευμένα στην "ευκολία" της ανάγνωσης και όχι στο στρυφνό και δαιδαλώδες κείμενο. Αυτό όμως είναι μόνο η επιφάνεια. Ή, μάλλον, το προσεκτικά τοποθετημένο περιτύλιγμα της εξωτερικής μορφής του έργου.
Στην πραγματικότητα ο Ανδρέας Μήτσου είναι οπαδός της πολυεπίπεδης γραφής. Με βάθος που ακόμη δεν έχω καταφέρει ούτε καν να διακρίνω... Νιώθεις διαβάζοντάς τον πως ανασηκώνεις μανδύες, που αρχικά ούτε που υποψιαζόσουν, και όμως το αληθινό σώμα του κειμένου εξακολουθεί να σου διαφεύγει.
Και δεν είναι μόνο τα επάλληλα στρώματα της γραφής του. Είναι και το ιδιαίτερο ταλέντο του να σε κάνει συμμέτοχο και συνερευνητή της αλήθειας καθώς μέσα από τη γραφή του που φαντάζει προσωπικό βίωμα ανακαλύπτεις έντεχνα κρυμμένες αλήθειες και βιώματα που αφορούν εσένα τον ίδιο.
Κι εκεί αρχίζει το άλλο παιχνίδι για τον αναγνώστη που είναι και μαθητευόμενος δίπλα του. Η θεωρία του σεμιναρίου μετατρέπεται σε χειροπιαστή απόδειξη της σοφής διαχείρισης του λόγου με βασικό ζητούμενο τη βαθύτερη αλήθεια της ψυχούλας μας.
Τα μυστικά της τέχνης του δεν έχω σκοπό να σας τα αποκαλύψω. Όποιος πολύ λαχταρά να τα γνωρίσει, δεν έχει παρά να απευθυνθεί στο Εθνικό Κέντρο Βιβλίου και να ζητήσει να παρακολουθήσει το επόμενο σεμινάριο διηγήματος του Ανδρέα Μήτσου.
Για τους άλλους όμως, που δεν έχουν τέτοιο σαράκι γραψίματος να τους κατατρώει, προτείνω ανεπιφύλακτα την ανάγνωση των έργων του.
Καθώς είμαι ακόμη στην αρχή της μελέτης, δε γνωρίζω και δεν μπορώ να προτείνω με ποιο βιβλίο του να αρχίσετε. Το βέβαιο είναι πως αν προτιμήσετε την Ελεημοσύνη των γυναικών, θα συναντήσετε το πλέον ώριμο πρόσωπο του συγγραφέα αφού είναι και το τελευταίο του έργο.
Πρόκειται για συλλογή διηγημάτων. Μπορεί λοιπόν να διαβαστεί όχι μόνο με τη σειρά των σελίδων αλλά και με όποια σειρά ο καθένας επιλέξει.
Προσωπικά έχω μέχρι στιγμή ξεχωρίσει τον Κάγια του. Το ένατο στη σειρά διήγημα. Και όπως του είπα σήμερα και του ίδιου - και το πιστεύω ακράδαντα - το διήγημα αυτό κάποια στιγμή θα θεωρείται κλασικό και η μελέτη του θα είναι εκ των ων ουκ άνευ για τον κάθε σπουδαστή της νεοελληνικής λογοτεχνίας.
Το βάθος της ιστορίας που διαπραγματεύεται φτάνει ως τον Όμηρο και την αυλή της Κίρκης. Τίποτε άλλο όμως δε θα προσθέσω γιατί δε θέλω να σας χαλάσω τη μαγεία της πρώτης προσέγγισης.
Όταν μελετήσω ολόκληρο το βιβλίο, θα επανέλθω και θα πω τη γνώμη μου συνολικά.
Παραθέτω αναλυτικά και με χρονολογική σειρά την εργογραφία του Ανδρέα Μήτσου όπως έχει εκδοθεί από τον Καστανιώτη:
1. Τα ανίσχυρα ψεύδη του Ορέστη Χαλκιόπουλου, μυθιστόρημα, 1995
2. Γέλια, διηγήματα, 1998
3. Σφήκες, διηγήματα, 2001
4. Ο σκύλος της Μαρί, μυθιστόρημα, 2004
5. Ιστορίες συμπτωματικού ρεαλισμού, 2005
6. Ο χαρτοπαίκτης έχει φοβηθεί, διηγήματα, 2006
7. Ο κύριος Επισκοπάκης (Η εξομολόγηση ενός δειλού), νουβέλα, 2007
8. Η ελεημοσύνη των γυναικών, διηγήματα, 2009
