Τριών Ιεραρχών σήμερα και οι επαγγελματικές μου υποχρεώσεις με ανάγκασαν να παρευρεθώ στη λειτουργία του ναού της ενορίας μας, στην Αγία Παρασκευή Νέας Σμύρνης.
Δεν είμαι ο άνθρωπος που θα εκκλησιαστεί από επιλογή. Οι φιλοσοφικές μου αρχές κινούνται σε άλλα μήκη κύματος. Αλλά όπως και οι περισσότεροι άνθρωποι της γενιάς μου έλαβα "ελληνοχριστιανική αγωγή" σε μεγάλες δόσεις. Μπορεί στο σπίτι μου να υπήρχε κλίμα ελευθερίας όμως η αγωγή δεν είναι μόνο θέμα οικογένειας. Διδάχτηκα τη διδασκαλία του χριστιανισμού επί σειρά ετών, προσευχήθηκα αμέτρητες φορές με τους συμμαθητές μου στο προαύλιο, εκκλησιάστηκα κατ' επανάληψη με το σχολείο και έζησα όλη μου τη μαθητική ζωή με μια χριστιανική εικόνα κρεμασμένη πάνω από τον πίνακα. Κι ακόμη γιόρτασα και ξαναγιόρτασα Χριστούγεννα και Πάσχα, πήγα σε γάμους και σε κηδείες συγγενών και φίλων, φώναξα "Παναγία μου!" άπειρες φορές ως τώρα και γιατί να το κρύψω; Σταυροκοπήθηκα μπρος στον κίνδυνο και στη χαρά και κρέμασα σταυρούς στο λαιμό μου. Από συνήθεια; Από μόδα; Πάντως έγινε.
Στο σπίτι μας όπως είπα υπήρχε κλίμα ελευθερίας. Αν και ο πατέρας μου υπήρξε απόφοιτος της Βελλάς και η μάνα μου για χρόνια αναλάμβανε το κατηχητικό στα χωριά που υπηρετούσε. Εμάς όμως, τον αδερφό μου κι εμένα, ποτέ δε μας πίεσαν για τα θρησκευτικά μας πιστεύω. Ούτε έδεσαν στο νου μας το φέρεσθαι με τους κανόνες της εκκλησίας. Υπήρχε πάγια και δεδομένη η αρχή για ειλικρινή αγάπη στον άνθρωπο, η τήρηση κανόνων δικαίου, η προσήλωση στον αγώνα για καλύτερο κόσμο, η στοίχιση στην αλήθεια και το έμπρακτο παράδειγμα των γονιών μας για αντίσταση στους ισχυρούς και βοήθεια στους αδύνατους. Όχι όμως γιατί έτσι ζητά ο Θεός. Όχι με τον μπαμπούλα της κόλασης. Μόνο για να κρατάμε τη συνείδησή μας "καθαρή". Και με μόνο μέτρο τη λογική και όχι το συναίσθημα.
Έτσι κι εμείς μεγαλώνοντας δε χρειάστηκε να κάνουμε "επανάσταση" για να βαδίσουμε τους δικούς μας δρόμους ούτε ποτέ δεχθήκαμε γκρίνιες και παράπονα για τη στάση που επιλέξαμε στο θέμα της θρησκείας. Ίσως και γι' αυτό κρατήσαμε ακέραιο το σεβασμό προς εκείνους που πιστεύουν μεν αλλά δε γίνονται θύματα μισαλλοδοξίας και ακραίων θέσεων. Κι ακόμη έμεινε ο σεβασμός, και η αγάπη αν θέλετε, σε όσα όμορφα υπάρχουν στον κόσμο των χριστιανών. Παράδειγμα θα φέρω τη βυζαντινή μουσική και τα μικρά και γραφικά εκκλησάκια... Κι άλλο παράδειγμα το θαυμασμό ακόμα και για κληρικούς που ξεχωρίζουν για την αγνότητα της πίστης τους και το φωτισμένο έργο τους.
Κάποτε μάλιστα βρεθήκαμε ακολουθώντας τις μουσικές περιπλανήσεις του αδερφού μου στα χώματα της Μεγάλης Ελλάδας. Γκρέτσια Σαλεντίνα και χωριό Καλημέρα, ταραντέλες και χοροί με τους Γκρεκάνους φίλους μας, Ρήγιο και Μπόβα Μαρίνα αλλά και Μονή του Αϊ - Γιάννη του Θεριστή. Στιγμές αξέχαστες για όλους μας. Αντιγράφω την περιγραφή από παλιότερη σχετική δημοσίευση:
"Θες να σου αναφέρω κι εγώ έναν εξαιρετικό κληρικό; Που τον σέβομαι και τον υπολήπτομαι τα μέγιστα; Είναι ο πάτερ Κοσμάς, όχι ο Αιτωλός – αλλά ο ηγούμενος της μονής του οσίου Ιωάννη του Θεριστή. Φιλόλογος στα νιάτα του, αγιορείτης μοναχός αργότερα, βρήκε το δικό του νόημα ζωής στο να κρατήσει ζωντανό τον ελληνισμό στην Κάτω Ιταλία. Εκεί και το μοναστήρι που σου ανέφερα.
Τον επισκέφτηκα πρόπερσι μαζί με μία παρέα φίλων που μαζί μοιραζόμαστε μια άλλη μεγάλη αγάπη της ζωής μου: Τα πολυφωνικά τραγούδια. Και πήγαμε εκεί, να τραγουδήσουμε με τους γκρεκάνους της Γκρέτσια Σαλεντίνας και των χωριών της Καλαβρίας, να δούμε τόπους που και σήμερα κρατάνε ζωντανά τα ονόματα της Μεγάλης Ελλάδας. Και πήγαμε να γνωρίσουμε και τον πατρο-Κοσμά… Να του τραγουδήσουμε κι εκείνου ένα σκοπό ηπειρώτικο, να του θυμίσουμε λίγο πατρίδα… Διαλέξαμε τη Δεροπολίτισσα.
Μωρ! Δεροπολίτισσα μωρ’ καημένη
Μωρ! Δεροπολίτισσα ζη – μωρ’ ζηλεμένη
Άιντε συ θα πας στην εκκλησιά
Άιντε με λαμπάδες με κεριά
Άιντε για προσκύνα και για μας
Άιντε και για μας τους Χριστιανούς
Άιντε που μας πλάκωσ’ η Τουρκιά
Και μας σφάζουν σαν τ’ αρνιά
Σαν τ’ αρνιά την Πασχαλιά
Μας απάντησε με έναν εκκλησιαστικό ύμνο. Τα δάκρυα έτρεχαν από τα μάτια όλων. Και μη νομίσεις πως η παρέα μας ήταν όλοι χριστιανοί… Μάλλον το αντίθετο. Και το ήξερε και ο πατρο-Κοσμάς… Όπως ξέρει και την ιστορία του τόπου που διάλεξε να ζήσει. Δες πως αρχίζει το φυλλάδιο που μοιράζει στους επισκέπτες του:
"Όλοι λίγο – πολύ ακούσαμε για τις αποικίες των αρχαίων Ελλήνων στη νότιο Ιταλία και τη Σικελία. Πόλεις όπως η Ελέα, ο Τάρας, η Σύβαρις, ο Κρότων, οι Επιζεφύριοι Λοκροί, το Ρήγιον, η Μεσσήνη, η Κατάνη και οι κυρίως οι Συρακούσες είναι πολύ γνωστές σε αυτούς που μελετούν την αρχαία ιστορία. Πνευματικά αναστήματα του ύψους ενός Αισχύλου, ενός Ηροδότου κι ενός Πυθαγόρα άφησαν την τελευταία τους πνοή εδώ. Φιλόσοφοι νόες, όπως αυτοί του Εμπεδοκλή από τον Ακράγαντα και του Παρμενίδη από την Ελέα προκαλούν και σήμερα δέος.»
Μπορεί και μιλά ο πατρο – Κοσμάς για τον Εμπεδοκλή, γιατί δεν είναι ένας πωρωμένος, φανατισμένος και αγράμματος κληρικός… Και μπορεί για τον ίδιο λόγο και αγκαλιάζει όλους τους επισκέπτες του, χριστιανούς και μη."
Αυτή η σχέση και αυτός ο σεβασμός, ανεξάρτητα τονίζω από τα δικά μου φιλοσοφικά "πιστεύω", με έκαναν να λυπηθώ και να συμπονέσω τον έως προχθές εκπρόσωπο της Ελλαδικής Εκκλησίας για το δράμα που του επεφύλασσε η ζωή. Να μη σταθώ αδιάφορη στις τραγικές στιγμές που περνούσε. Ακόμη και να διαφωνήσω με "ανθρώπους" που βρήκαν αφορμή τη δική του ασθένεια για να διαδηλώσουν τις αντιθέσεις τους με το χριστιανισμό και την εκκλησία. Έτσι κι αλλιώς, και σεβασμό να μην έτρεφα, είναι απόλυτα εναρμονισμένη με τις αρχές μου η αγάπη στον πάσχοντα άνθρωπο και ειδικά για εκείνον που δίνει τη μάχη με το θάνατο. Και ο μακαριστός Χριστόδουλος ανεξάρτητα από το θρόνο της Ελλαδικής Εκκλησίας που του 'λαχε να ανέλθει, άνθρωπος ήταν και αυτός. Γιατί να κάμω εξαίρεση; Κι άλλο τόσο λυπήθηκα σαν έμαθα τη Δευτέρα το θάνατό του. Για τον άνθρωπο... που τόσο άσχημα και πονεμένα υπήρξαν τα στερνά του.
Δεν κρύβω μάλιστα πως σήμερα που οι επαγγελματικές υποχρεώσεις με ανάγκασαν να πάω στην εκκλησία με τους μαθητές μου, περίμενα να ακούσω πέντε λόγια για εκείνον... Προκαθήμενος της εκκλησίας υπήρξε και η εκκλησία υποτίθεται έχει και ρόλο αγωγής. Γιατί άλλωστε διατηρείται ετούτη η γιορτή των Τριών Ιεραρχών;
Έτσι περίμενα εγώ. Αλλά άλλα ο ιερέας του ναού είχε στο νου του. Ειλικρινά δεν ξέρω τι ακριβώς. Αλλά κατάφερε να αφήσει όλο το "εκκλησίασμα" με το στόμα ανοιχτό όταν δικαιλογώντας την απουσία του Μητροπολίτη βρήκε να πει πως τα καθήκοντα για τα έκτακτα εκκλησιαστικά γεγονότα τον ανάγκασαν να πάει στη Λευκάδα για την κηδεία του εκεί Μητροπολίτη που ... και ακούστε τι μας είπε ο αθεόφοβος:
"που κοιμήθηκε μαζί με τον αρχιεπίσκοπο Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Σεραφείμ!!!"
Ένα σούσουρο έκπληξης τον ανάγκασε να κοντοσταθεί αμήχανα για μερικά δευτερόλεπτα... Και μετά σαν να μην έτρεχε τίποτα διόρθωσε το όνομα...
Τι κι αν προσπάθησε μετά να εξηγήσει στους μαθητές ποιοι ήταν οι Τρεις Ιεράρχες; Το γελοίο και άτοπο λάθος ακόμη και για ανθρώπους που δεν είμαστε της εκκλησίας, αλλά σεβόμαστε τον άνθρωπο, μας είχε παγώσει όλους. Κι όταν μάλιστα με ιδιαίτερη σπουδή ανέλυσε για το ποιος ήταν ο κληρικός που καθιέρωσε τον εορτασμό αυτής της μέρας, ο επίσκοπος Ευχαΐτων!!! (το είπε τόσες φορές που το εμπέδωσα κι εγώ κι ας μην είχα καμιά διάθεση... ) μόνο το ειρωνικό μειδίαμα απέσπασε ακόμη κι από τα "Μικρά μου Τερατάκια"... Εδώ αυτός δεν ξέρει ποιον είχε Αρχιεπίσκοπο μέχρι προχτές, ποιον αύριο θα κηδέψει η χώρα με τιμές αρχηγού κράτους, άντε τώρα να τον ακούσεις να σου λέει για επισκόπους που ζήσανε πριν από χίλια χρόνια!
Κι άλλο τόσο γελοία ακούστηκαν όσα είπε για "Βασιλείτες", "Γρηγορίτες" και "Ιωαννίτες"... Μπορείτε να τα δείτε οι ενδιαφερόμενοι στο σύνδεσμο που έδωσα παραπάνω για τον επίσκοπο. Παπαγαλία φαίνεται τα είχε μάθει κι εκείνος από το συναξάρι και μάλιστα όπως διαπίστωσα ούτε και σ' αυτήν τα κατάφερε ικανοποιητικά. Εκεί όμως που άναψε και κόρωσε ήταν όταν μας μίλησε για το Λιβάνιο. Τον εθνικό Λιβάνιο που υπήρξε δάσκαλος του Χρυσοστόμου και ήθελε λέει να αφήσει διάδοχό του τον Χρυσόστομο αλλά του τον είχαν "κλέψει" οι χριστιανοί! Ηθικό δίδαγμα προφανές, η μεταλαμπάδευση του αρχαίου πνεύματος δια των Τριών Ιεραρχών και η εναρμόνισή του στα χριστιανικά δεδομένα... Ελληνοχριστιανισμός στο φουλ και Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών!
Στο αποτρόπαιο συναίσθημα της πλήρους διαστροφής της αλήθειας, με λυπήθηκε φαίνεται ο θεός έστω και για το λίγο αυτό το σεβασμό που καταφέρνω να περισώζω για τους αγνούς πιστούς του, και δώρο μου έδωσε μια λέξη του κορωμένου κήρυκα. Ήταν η ώρα που υμνούσε τα κατορθώματα του Ιωάννη και μέσα σ' όλα μας ανέφερε και τη διαμάχη με την αυτοκράτειρα, την Ευδοξία του Αρκαδίου την σύνευνη:
"Το γύναιον αυτό..." κροτάλισε αίφνης εύχαρις ο λόγος του ρασοφόρου στα ταλαιπωρημένα μου αυτάκια και ακράτητα επανέλαβα τρις τον πετυχημένο χαρακτηρισμό: "Γύναιο παπά μου, γύναιο. Γύναιο από τα λίγα."
Λέω να ξέρετε ποια ήτανε εκείνη η κυράτσα... Και τι γύναιο υπήρξε. Αν όχι, ρίξτε μια ματιά εδώ: Ο Άγιος Πορφύριος και οι Καταστροφές των Ελληνικών Μνημείων της Γάζας κι αναφωνήστε και εσείς το ζήτω για όλους τούτους τους ημιμαθείς που θέλουνε μα δεν μπορούν με της ανοησίας τους το σκότος να κρύψουν την αλήθεια και το φως. Η ίδια τους η μισαλλοδοξία τους τυφλώνει και θρονιάζεται στις ψυχές τους και τους πνίγει με μίσος προς το κάθε τι και φανατισμό και απανθρωπιά. Μες τη σπουδή του να παπαγαλίσει τα περί "Ευχαΐτων" ακόμη και το όνομα του αρχιερέα του λησμόνησε, κι ούτε χαμπάρι πήρε πως αν τουλάχιστον θα ήθελε κάτι να ακούσει το έρμο το εκκλησίασμα μέρα που ήταν και ξέχωρα στη μνήμη να κρατήσει, είχε μιας πρώτης τάξης ευκαιρία. Τη μάχη με την πολιτική εξουσία του Χρυσόστομου που σήμερα τιμάται και τις κόντρες εκείνου που αύριο κηδεύεται με τους σημερινούς της εκπροσώπους.
Αλλά τα πιάνεις εύκολα ετούτα τα ζητήματα; Καίνε και τσουρουφλίζουν και θες δε θες αποκαλύπτουν τον μακραίωνα αγώνα των άγιων πατέρων για κοσμική εξουσία. Είπαμε, σέβομαι τον άνθρωπο που έφυγε. Άλλο αυτό και άλλο ο τρόπος που άσκησε το ρόλο του. Η κρίση για το αξίωμα, το "θεοσχωρέστον" ανθρώπινα και ελληνικά. Με αγάπη δηλαδή, γνήσια αγάπη και όχι με τα ψευδεπίγραφα των επιγόνων των Βασιλειτών και των Γρηγοριτών και των Ιωαννιτών... Τα ονόματα αλλάζουνε μα η ουσία μένει. Μένει και δένει σε συνειρμό δαιμονικό όλο το ρασοφόρο σόι που μετρά κουκιά για τούτον και για κείνον με το φραστικό το λάθος του παπά μας. Τι Σεραφείμ και τι Χριστόδουλος; Δεν είναι αυτή η ουσία κι ας μας πάγωσε. Οι Βασιλείτες που βρυκολάκιασαν και πάλι στη μικρή οθόνη είναι το σημαντικό και άλλο τόσο αποκαλυπτικό. Κι ο προβληματισμός τεράστιος για όποιον κατά λάθος δεν την έχει ακατοίκητη την κρανιακή του κάψα. Προς τι και γιατί της μέρας τούτης οι εορτασμοί; Για να ποτίζουνε σκοτάδια και μίσος οι αμαθείς και ημιμαθείς ρασοφόροι το τρυφερό το άνθος της φυλής μας;
Ας τους μιλούσε τουλάχιστον για τον Χριστόδουλο. Για τον άνθρωπο. Που πάλεψε γενναία με το θάνατο. Όσο μπορούσε και όσο του γράφτηκε. Μα τα λες αυτά από τους άμβωνες; Τα λες αυτά όταν ακόμη αντηχεί το "Προσδοκώ ανάσταση νεκρών"; Δεν τα λες. Και η γλώττα ανυπότακτη την αλήθεια λέγει... Ανασταίνεις τους πεθαμένους από χρόνια αρχιερείς και ξεχνάς ποιον αύριο κηδεύεις. Τον Χριστόδουλο, παπά μου. Τον Χριστόδουλο!!! Το ήξερε ακόμη κι ο πιτσιρικάς που καθότανε σιμά μου...
___________
- Το πολυφωνικό τραγούδι "ΔΕΡΟΠΟΛΙΤΙΣΣΑ" μπορείτε να το ακούσετε από την ίδια ομάδα που το τραγούδησε και στη μονή του όσιου Ιωάννη του Θεριστή, τη ΧΑΟΝΙΑ, σε συναυλία στο ΗΡΩΔΕΙΟ στην προηγούμενη ανάρτηση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου