Όμως αύριο έτσι κι αλλιώς είναι η εθνική γιορτή που φέρνει στο νου μας τις ηρωικότερες στιγμές που έγραψε ποτέ ο λαός μας στο μεγάλο βιβλίο της ιστορίας του. Γι' αυτό και είναι μεγάλη μέρα για όλους μας η αυριανή. Και μέρα που διδάσκει σε πολλά επίπεδα... αρκεί βεβαίως να αναζητήσει κανείς το αληθινό της νόημα μα και την αλήθεια των ιστορικών γεγονότων που τιμούμε αύριο.
Όπως βεβαίως θυμόμαστε και τα πρόσωπα που δημιούργησαν εκείνο το απίστευτο γεγονός. Τον ξεσηκωμό ενός έθνους έπειτα από αιώνες δουλείας. Πώς μπόρεσαν; Δεν μπορεί κανείς παρά να μένει περιδεής μπρος στον τιτάνιο αγώνα τους. Που δε χωρά σε ανθρώπου νου. Που εξήγηση λογική δεν έχει.
Ίσως αν αυτά τα "άψυχα" αντικείμενα μιλούσαν, να μας έλυναν πολλές απορίες. Ίσως και να μας γεννούσαν άλλες, χειρότερες...
Λέω πως θα αναγνωρίσατε τη θρυλική περικεφαλαία, και θα καταλάβατε σε ποιον ανήκαν και οι πιστόλες και τα γιαταγάνια και τα φυσεκλίκια. Πέστε μου, δεν είναι να σε πιάνει τρόμος ιερός στη θέα τους; Αν τουλάχιστον καταλαβαίνεις τι χρωστάς όχι βέβαια στα άψυχα αλλά στην ψυχή που κάποτε τα κράτησε και πολέμησε...
Στον έξω από ανθρώπινα μέτρα, Θοδωράκη Κολοκοτρώνη:
Κάθου και δες τον άνθρωπο... Αχ... με τι μάτια βέβαια; Ένας σημερινός άνθρωπος με τι μάτια μπορεί να δει και να καταλάβει το φαινόμενο Κολοκοτρώνης; Με τι μέτρα σύγκρισης να το μετρήσει και με ποιες προσλαμβάνουσες να το ερμηνεύσει;
Όταν διδάσκω ιστορία στην Στ΄ τάξη φροντίζω πάντα να ξεκαθαρίζω τα μεγέθη. Πολλοί πολέμησαν τότε. Και πολλοί ξεπέρασαν ακόμη και τους ήρωες. Αλλά του διαμετρήματος του Κολοκοτρώνη άλλος δεν ήταν. Χωρίς Κολοκοτρώνη - πολύ απλά - η επανάσταση δε θα έφτανε στο στόχο της.
Δεν είναι τυχαία που του έστησαν τον ανδριάντα έξω από το Ιστορικό Μουσείο.
Γιατί όμως; Τι ήταν το ξεχωριστό που τέτοια βασιλική θέση να του δίνει μέσα σε πλειάδα άλλων ιερών τεράτων του αγώνα; Και μάλιστα με δεδομένο πως εκείνος επέζησε ενώ άλλοι πέθαναν, έδωσαν την ίδια τους τη ζωή, και μερικοί με τρόπο που ξεπερνά τα όρια της φρίκης;
Θα αποκριθώ χωρίς περιστροφές. Το ίδιο που έκανε τον Όμηρο να ξεχωρίσει τον Οδυσσέα. Ο Κολοκοτρώνης ήταν αυτό ακριβώς. Ο πολύτροπος άντρας του '21. Κι αν δεν ήταν αυτό ακριβώς, ο δαιμόνιος νους ο πολυμήχανος, όχι μία, αλλά 101 φορές οι Τούρκοι θα είχαν πνίξει την επανάσταση στο αίμα.
Τυχαίο δεν είναι μα άκρως σημειολογικό που σώθηκε στο μουσείο η περικεφαλαία του. Σύμβολο αιώνιο. Πως η δύναμη του νου είναι εκείνη που λυγίζει σίδερα και γκρεμίζει βουνά. Όχι τα μπράτσα. Και όχι το δέμας όπου ο Κολοκοτρώνης καλά γνωρίζουμε πως υστερούσε κατά πολύ από τους άλλους.
Μέχρι εδώ πώς τα πήγα; Λέω... για πανηγυρικός της ημέρας καλούτσικος δεν είναι; Ε, από δω και κάτω θα αλλάξω τις μειξολυδιστί αρμονίες... θα κάνω κι εγώ την παλινωδία μου κατά πως ταιριάζει στην τραγωδία που ζούμε σήμερα.
Διότι τιμή και δόξα στους ήρωες και δεν τους υποτιμούμε - τουναντίον - μα δεν μπορείς να πλέκεις πανηγυρικούς και να διανθίζεις εγκώμια για ένα παρελθόν που πέρασε ανεπιστρεπτί όταν στο κάθε μέρα σου έρχεσαι αντιμέτωπος με όσα εκείνους τους ήρωες τους "έβγαλαν στο κλαρί". Πού πήγε μωρέ ο αγώνας τους;
Να το δώσω με παράδειγμα άμεσο; Λοιπόν. Λέω εγώ Θόδωρος Κολοκοτρώνης. Και ρωτάω... Όταν ακούς σήμερα Θόδωρος τι σού 'ρχεται στο νου;
Ναι, εντάξει μπορεί να σκεφτείς και τον Πάγκαλο, δε λέω. Έγραψε κι αυτός προχτές με την αντικομμουνιστική του υστερία. Ή και να το κατεβάσεις από το alto ingegno του Δάντη στα χρυσά ποδάρια του Ζαγοράκη.Αλλά στο λήμμα Θόδωρος (χωρίς να είμαι βεβαία για την ορθογραφία του όρου) άλλος Θόδωρος κυριαρχεί. Και όσα τον συνοδεύουν, όσα συνειρμικά κατακλύζουν το νου μας, πες μου σε παρακαλώ, είναι ή δεν είναι τα ίδια που ανάγκασαν τον Κολοκοτρώνη και τους συν αυτόν να φωνάξουν Ελευθερία ή Θάνατος;
Θέλεις να πάμε και σε άλλο όνομα; Να παίξουμε αυτό το παιχνίδι των ονομάτων του τότε και του τώρα;
Ας πάμε στον δεύτερο τη τάξει αρχιστράτηγο του μεγάλου αγώνα: Γεώργιος Καραϊσκάκης.
Εκείνος ο άντρακλας, ο πελαγίσιος, ο ... άντε να μη λέμε κακές λέξεις, αλλά ομολογώ πως κάτι από Λιαντίνη μου έρχεται εδώ... Οι συνειρμοί, τι φταίω εγώ; Γκέμμα σελίδα 159...
Και έλα στο σήμερα. Σ' αυτό που τους Γιώργηδες τους έκανε Γιωργάκη... Κι από ανθρώπους με λογική τετράγωνη, ντυθήκανε το όνομα οι σκούφοι των αλόγων και τώρα τρέχουμε και δε φτάνουμε να συμμαζέψουμε το χάος που άφησαν πίσω τους. Κι αντίθετα, κάτσε δες τι σημαίνει Καρα - ισκα - κης... Φωτιά του νου. Και δύναμη μυαλού... Ό,τι περίσσευε τότε και σήμερα συναγωνίζεται την καρέτα καρέτα.
Να συνεχίσουμε; Αθανάσιος Διάκος.
Αυτός έχει σειρά. Γιατί σε ώρα που η φλόγα της επανάστασης ακόμη δεν είχε ανάψει καλά καλά αυτός με το κορμάκι του παρανάλωμα την ξεπέταξε στα ουράνια.
Και ψάχνουμε τώρα τον συνονόματο. Θανάσης; Ποιος Θανάσης... που λέει και η γνωστή ατάκα. Κι αυτό είναι το πρόβλημα ακριβώς. Που Θανάση ψάχνεις και Θανάση δε βρίσκεις σήμερα να τον συγκρίνεις με ένα Διάκο. Βρίσκεις μονάχα μπόλικους από εκείνους που τον σούβλισαν να σε καρτερούν με το σουβλί στο χέρι. Θανάση όμως να καεί αυτός για τους άλλους, ξέχνα το. Μόνο στη φευγάτη σκέψη των ποιητάδων συμβαίνουν σήμερα τέτοιες φωτιές... και τα αν δεν καώ εγώ...
Ποιος ακολουθεί; Ετούτος:
Που όταν όλη η βουλή των προεστών στο μόλο συναγμένη έτρεμε και ίδρωνε και ξεΐδρωνε πήρε δαυλί στο χέρι και όρμησε να ταΐσει τη φωτιά με ναυαρχίδες και ναυάρχους... Κωνσταντίνο Κανάρη, να πως τον λένε αυτόν! Να σε ρωτήσω για τους Κωνσταντίνους του σήμερα; Εγώ να ρωτήσω, εσύ μπορείς πουλάκ' μ' να μου εξηγήσεις πως από τη μελωδία του μπουρλότου καταντήσαμε να ρουφάμε τη μαυρίλα της καπνιάς του και μόνο; Εκτός και δεν ξέρεις πώς λέγεται στα τούρκικα ο μαυριδερός άνθρωπος...
Είδες που σου λέω; Μαύρη μαυρίλα πλάκωσε μαύρη σαν καλιακούδα. Τι σημασία έχει αν σήμερα τη λένε Παντελεήμονα και αμαρτωλή άφεση αμαρτιών; Και προχτές την έλεγαν Εφραίμ και πριν λίγους μήνες Γιοσάκη; Ούτε τα ράσα κάνουν τον παπά αλλά και κάτω από τα ράσα τους - το μάθαμε πια - κρύβονται κι αν κρύβονται αμέτρητες άλλες καλιακούδες.
Κι αλήθεια... θυμάσαι για πού πρωτοειπώθηκε η μαύρη μαυρίλα πλάκωσε;
Τρία πουλάκια κάθουνταν ψηλά στη Χαλκουμάτα.
Το 'να τηράει τη Λειβαδιά και τ' άλλο το Ζητούνι,
το τρίτο το καλύτερο μοιρολογάει και λέει:
- Πολλή μαυρίλα πλάκωσε, μαύρη σαν καλιακούδα.
Μην' ο Καλύβας έρχεται, μην' ο Λεβεντογιάννης;
- Νουδ' ο Καλύβας έρχεται νουδ' ο Λεβεντογιάννης.
Ομέρ Βρυώνης πλάκωσε με δεκαοχτώ χιλιάδες.
Ο Διάκος σαν τ' αγροίκησε πολύ του κακοφάνη.
Ψηλή φωνή εσήκωσε, τον πρώτο του φωνάζει.
"Τον ταϊφά μου σύναξε, μάσε τα παλληκάρια,
δώσ' τους μπαρούτη περισσή και βόλια με τις χούφτες,
γλήγορα για να πιάσουμε κάτω στην Αλαμάνα,
που 'ναι ταμπούρια δυνατά κι όμορφα μετερίζια".
Παίρνουνε τ' αλαφριά σπαθιά και τα βαριά τουφέκια,
στην Αλαμάνα φτάνουνε και πιάνουν τα ταμπούρια.
"Καρδιά, παιδιά μου" φώναξε, "παιδιά μη φοβηθείτε,
σταθείτε αντρειά σαν Έλληνες και σα Γραικοί σταθείτε".
Ψιλή βροχούλαν έπιασε κι ένα κομμάτι αντάρα,
τρία γιουρούσιαν έκαμαν, τα τρία αράδα αράδα.
Έμεινε ο Διάκος στη φωτιά με δεκαοχτώ λεβέντες.
Τρεις ώρες επολέμαε με δεκαοχτώ χιλιάδες.
Βουλώσαν τα κουμπούρια του κι ανάψαν τα τουφέκια,
κι ο Διάκος εξεσπάθωσε και στη φωτιά χουμάει.
Ξήντα ταμπούρια χάλασε κι εφτά μπουλουκμπασήδες,
και το σπαθί του κόπηκε ανάμεσα απ' τη χούφτα
και ζωντανό τον έπιασαν και στον πασά τον πάνουν.
Χίλιοι τον παν από μπροστά και χίλιοι από κατόπι.
Κι ο Ομέρ Βρυώνης μυστικά στο δρόμο τον ερώτα:
"Γίνεσαι Τούρκος Διάκο μου, την πίστη σου ν' αλλάξεις,
να προσκυνήσεις στο τζαμί, την εκκλησιά ν' αφήσεις;"
Κι εκείνος τ' αποκρίθηκε και στρίφτει το μουστάκι:
"Πάτε κι εσείς κι η πίστη σας, μουρτάτες να χαθείτε!
Εγώ Γραικός γεννήθηκα Γραικός θε ν' αποθάνω.
Α, θέλετε χίλια φλωριά και χίλιους μαχμουτιέδες
μόνον εφτά μερών ζωή θέλω να μου χαρίστε,
όσο να φτάσει ο Οδυσσεύς και ο Θανάσης Βόγιας".
Σαν τ' άκουσε ο Χαλίλμπεης, αφρίζει και φωνάζει:
"Χίλια πουγκιά σας δίνω γω κι ακόμα πεντακόσια,
το Διάκο να χαλάσετε, το φοβερό τον κλέφτη,
γιατί θα σβήσει τη Τουρκιά κι όλο μας το ντοβλέτι".
Το Διάκο τότε παίρνουνε και στο σουβλί τον βάζουν.
Ολόρτο τον εστήσανε κι αυτός χαμογελούσε,
την πίστη τους τούς ύβριζε, τους έλεγε μουρτάτες:
"Σκυλιά, κι α' με σουβλίσετε ένας Γραικός εχάθη.
Ας είναι ο Οδυσσεύς καλά και ο καπετάν Νικήτας,
που θα σας σβήσουν την Τουρκιά κι όλο σας το ντοβλέτι".
Άντε τώρα και βρες μου σήμερα στην καινούρια μαυρίλα και την καταχνιά, που μας πλάκωσε εντός κι εκτός Ελλάδας, ποιος, ποιο όνομα - από όποιο κόμμα και από όποιο χώρο - μπορεί έτσι να σταθεί σαν Γραικός και σαν παλικάρι; Παρά που θα μου πάνε αύριο με ταρατατζούμ να καταθέτουν στεφάνια και να οι κάμερες και τα φώτα και να τα δελτία ειδήσεων να μας κανονιοβολούν με τις μεγάλες ονοματάρες;
Και ούτε από σκάνδαλα ιδρώνει το αυτί τους και ούτε εσύ κι εγώ παρατάμε τον καναπέ μας και τους αφήνουμε να αλωνίζουν ανενόχλητοι. Είναι έτσι; Ή κάνω λάθος;
Κατά τα άλλα ετοιμαζόμαστε λέει να τιμήσουμε τα λαμπρά παλικάρια... Με ποια τιμή; Του ΧΑΑ ή του Νάσντακ; Γιατί μόνο τέτοιες τιμές μας απέμειναν... Κι αυτές ακόμη πήραν τον κατήφορο και τις ψάχνουμε. Ποια τιμή λοιπόν; Και ποια δόξα; Που άδοξα τον καταντήσαμε τον αγώνα τους; Και ξαναφέραμε μόνοι μας και τη μαύρη μαυρίλα και όλες τις καλιακούδες;
Με άδεια χέρια, γυμνοί και τσίτσιδοι θα στηθούμε αύριο μπρος στα ηρώα. Και τουλάχιστον, να σκύψουμε το κεφάλι και να κοκκινήσουμε από ντροπή. Πόσο μεγάλοι στάθηκαν εκείνοι και πόσο μικροί εμείς.
Κι αν κάποιος διαφωνεί, τον καρτερώ να μου φέρει έστω και ένα όνομα για τον υπόλοιπο κατάλογο:
Μπουμπουλίνα Λασκαρίνα
Από καπετάνισσα την κάναμε σταρ του σινεμά... Κι άσε πια την άλλη τη σταρ που θέλησε να το παίξει Μπουμπουλίνα... Στη χώρα του ό,τι δηλώσεις; Ε, γιατί να μη δηλώσει κι αυτή σταρ; Εδώ όλοι εμείς δηλώνουμε απόγονοι των ηρώων του '21...
Γιάννης Μακρυγιάννης
45 Γιάννηδες να μαζέψουμε ούτε το νυχάκι του Μακρυγιάννη δε φτάνουμε... Και Γιάννους και Γιάννες ακόμη. Το πολύ πολύ ως το στέγαστρο Καλατράβα και τώρα τράβα λαέ μου τράβα να ξεπληρώσεις τα σπασμένα. Και ξανατράβα να τους ψηφίσεις... Γιατί το βλέπω και αυτό. Ας λέει και η παροιμία τι Γιάννης και τι ... Γιάννος. Εμ, δεν είναι μόνο οι Γιάννηδες με κοκόρου γνώση...
Μάρκος Μπότσαρης
Οι γιάννηδες που λέγαμε. Που πλεονάζουν στον τόπο. Έφτασαν ως το Μπότσαρη και πήρανε το Μάρκο. Και κατά το Γιώργος - γιωργάκης, έφτιαξαν, τι; Α, όλα κι όλα. Δεν έχω όρεξη να πάθω ό,τι ο Γιωργάκης... Ή δε θυμάστε; Που πήγε στο λιμάνι ντε. Κι έφαγε το παιντί τα δακρυγόνα. Και κλάμα λέμεεεε.
Παπαφλέσσας ή Γρηγόριος Δικαίος
Λόγω επωνύμου και μόνο άστον καλύτερα. Άδικα θα ψάχνεις να βρεις ταίρι στη δική μας εποχή. Θα βρεις μονάχα κάποιον Γρηγορόπουλο (τον θυμάται κανείς αυτόν; ) και άδικα των αδίκων θα αναζητάς απάντηση ακόμη και από τη δικαιοσύνη...
Ανδρέας Μιαούλης
Το πρώτο που μου έρχεται σκοντάφτει στο ο νεκρός δεδικαίωται. Το άλλο ανέλαβε ΔΡΑΣΗ μόλις προχτές... Από μέγας ανατολικός - μέγας δυτικός, αλλά Μιαούλης πουθενά σήμερα. Σαλπάρισε μια νύχτα με πανσέληνο κι άφησε πίσω του την Ακτή Μιαούλη να κόβουν βόλτες οι άνεργοι συνάδελφοί του...
Οδυσσέας Ανδρούτσος
Ώχου μάνα μου ... Ελλάς... αυτόν, το Δυσσέα δε χρειάζεται να φτάσουμε στο σήμερα. Φρόντισαν από τότε οι αληθινοί μας πρόγονοι να τον ξεκάνουν. Το λιοντάρι της Ρούμελης. Που εκδικήθηκε το θάνατο του Διάκου. Κι ας φώναζε κι ας βοούσε το Χάνι της Γραβιάς:
Με λένε Χάνι της Γραβιάς, για χάνι μ' είχαν χτίσει.
Μα ο γιος του Ανδρούτσου μ' έκανε της δόξας ρημοκλήσι.
Τέτοιους γιους, Ανδρούτσων, δε χρειαζόταν φαίνεται ο τόπος. Και βάλθηκαν να τους ξεκάνουν. Πριν καλά καλά τελέψει ο ξεσηκωμός του Γένους. Ευτυχώς ή δυστυχώς τους γλίτωσαν μερικοί και λευτερώθηκε η Ελλάδα.
Βεβαίως κι αυτούς, το ξέρετε, βάλθηκαν δικαίως να τους ξεπληρώσουν. Άλλους τους φυλακίσανε, άλλοι πεθάνανε στην ψάθα...
Κι έτσι καταφέρανε από τόσους και τόσους ήρωες να αναθέσουν τη διακυβέρνηση του τόπου σε ένα ... βαυαρό. Προς δόξα και τιμή όλων μας!
Βάλθηκαν μετά να γεννοβολήσουν όλους εμάς. Τους σημερινούς νεοέλληνες. Που αύριο θα παραστήσουμε τους εορτάζοντες. Γιορτάζουμε ποιοι ποιους; Και γιορτάζουμε τι; Τρομάρα και αν ξέρουμε. Τρομάρα και να ξέρουμε... Όπως τρομάζει η αλήθεια. Γι' αυτό και οι άνθρωποι την αποφεύγουν. Εσείς;
