Στίχοι: Νίκος Γκάτσος
Μουσική: Γιώργος Χατζηνάσιος
Πρώτη εκτέλεση: Νανά Μούσχουρη
Ρίξ' ένα βλέμμα σιωπηλό
στον κόσμο τον αμαρτωλό
και δες η γη πως καίει.
Και με το χέρι στην καρδιά
αν δε σ' αγγίξει η πυρκαγιά,
ψάξε να βρεις ποιος φταίει.
Σα χαμοπούλι ταπεινό
που δεν εγνώρισ' ουρανό
και περπατάει στο χώμα,
την ενδεκάτη εντολή
δεν την σεβάστηκες πολύ
γι' αυτό πονάς ακόμα.
Την ενδεκάτη εντολή
δεν την σεβάστηκες πολύ
γι' αυτό πονάς ακόμα.
Είναι καινούργια και παλιά
σαν της ψυχής την αντηλιά,
σαν της καρδιάς τα βάθη.
Μα μες του κόσμου τη φωτιά
που μπερδευτήκαν τα χαρτιά
κανείς δε θα τη μάθει.
Τράβα να βρεις τον Μωυσή
και ξαναρώτατον κι εσύ
μήπως αυτός την ξέρει
την ενδεκάτη εντολή
που 'ν' ολοκάθαρο γυαλί
και κοφτερό μαχαίρι.
Την ενδεκάτη εντολή
που 'ν' ολοκάθαρο γυαλί
και κοφτερό μαχαίρι.
Στην παγωμένη σου ερημιά
το γέλιο γίνεται ζημιά
κι η ομορφιά σκοτάδι.
Έτσι είναι φίλε μου η ζωή
φέρνει τον ήλιο το πρωί
την καταχνιά το βράδυ.
Κάνε λοιπόν υπομονή
τώρα που φως δεν θα φανεί
κι ούτε θα 'ρθει καράβι.
Την ενδεκάτη εντολή
την ξέρουν μόνο οι τρελοί
κι όλοι της γης οι σκλάβοι.
Την ενδεκάτη εντολή
την ξέρουν μόνο οι τρελοί
κι όλοι της γης οι σκλάβοι.
Τι είναι η ενδεκάτη εντολή; Η Νάνα Μούσχουρη δίνει τη δική της ερμηνεία:
Ίσως να είναι όλες οι εντολές που δεν σεβόμαστε στη ζωή. Νομίζω ότι η ενδέκατη εντολή είναι η συνείδηση του ανθρώπου. Αν σέβεσαι τις ελευθερίες του άλλου. Είναι κάπως αυτογνωσία η ενδέκατη εντολή. Ο καθένας θα έπρεπε να γνωρίζει τον εαυτό του πολύ καλά και να προσπαθεί να μην κάνει κάτι στον άλλο, το οποίο δεν θα ήθελε να υποστεί ο ίδιος.
Η χτεσινή μέρα, η 11η του 11ου μήνα του 2011, έδωσε και νέα διάσταση. Γιατί ήταν η μέρα που έκλεισε άδοξα ο κύκλος του 11ου πρωθυπουργού της δημοκρατίας μας:
Ο Γιώργος Α. Παπανδρέου (16 Ιουνίου 1952) είναι ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ από το 2004 και διετέλεσε ως 11ος πρωθυπουργός της Γ' Ελληνικής Δημοκρατίας από τις 6 Οκτωβρίου 2009 μέχρι τις 11 Νοεμβρίου 2011, μετά τη νίκη του κόμματος στις εκλογές του Οκτωβρίου 2009. Διάδοχος του ήταν ο Λουκάς Παπαδήμος, επικεφαλής της μεταβατικής κυβέρνησης που ορκίστηκε Πρωθυπουργός της Ελλάδας στις 11 Νοεμβρίου 2011 χωρίς εκλογές.
Με αυτό το απόσπασμα ξεκινά πλέον το λήμμα Γιώργος Α. Παπανδρέου στην ελληνική Βικιπαίδεια. Και λίγο παρακάτω ανακαλύπτουμε και άλλο ένα μοιραίο 11:
Μετά την ήττα του ΠΑΣΟΚ στις εκλογές της 16ης Σεπτεμβρίου 2007, ο Γιώργος Παπανδρέου δήλωσε το βράδυ της ίδιας μέρας ότι θα ζητήσει την ανανέωση της εμπιστοσύνης της βάσης του κόμματος. Λίγο αργότερα ο Ευάγγελος Βενιζέλος δήλωσε εμμέσως πλην σαφώς ότι θα είναι και αυτός διεκδικητής της προεδρίας του ΠΑΣΟΚ. Ο Γ. Παπανδρέου δέχτηκε πολλές πιέσεις, τόσο από στελέχη του κόμματος, τα οποία τον πίεσαν να μην διεκδικήσει εκ νέου την προεδρία του κινήματος, όσο και από τους πολίτες, οι οποίοι σύμφωνα με δημοσκοπήσεις τον θεώρησαν υπεύθυνο για το δυσμενές αποτέλεσμα των εκλογών, όμως αργότερα σε νέες δημοσκοπήσεις η δημοφιλία του επανέκαμψε. Τελικά αναδείχτηκε και πάλι πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ στις εκλογές της 11ης Νοεμβρίου, με τον Ευάγγελο Βενιζέλο να βρίσκεται στη δεύτερη θέση και τον Κώστα Σκανδαλίδη στην τρίτη.
Τώρα που ολοκληρώθηκε ο κύκλος με το 11 και ο πρωθυπουργός που πρόκαμε να γίνει παρελθόν πριν ακόμη το πάρει χαμπάρι ο ίδιος (έτσι τουλάχιστον διατυμπάνιζαν τα τελεβίζια μέρες πριν την απομάκρυνση Παπανδρέου) ανήκει οριστικά στο χτες, άλλη καλύτερη επωδό δε βρίσκω από την Ενδεκάτη Εντολή του Γκάτσου να του αφιερώσω. Κι όχι μόνο για την περίεργη συγκυρία των αριθμών μα για την ουσία. Και για την εντολή που ανέλαβε δυο χρόνια πριν από το λαό. Κι αντί να τον σώσει τον βύθισε στη μεγαλύτερη κρίση που γνώρισε στη σύγχρονη ιστορία του ο τόπος.
Ίσως οι στίχοι του ποιητή τον βοηθήσουν επιτέλους να δει την αλήθεια. Αυτή που αρνήθηκε ως και την τελευταία στιγμή να παραδεχτεί. Για το μεγάλο κακό που προκάλεσε στη χώρα. Εγκλωβισμένος ίσως και από το μοιραίο 11 της ζωής του και την 11η άλλου μήνα και άλλου τόπου, προτίμησε να παριστάνει ως την υστάτη στιγμή τον πύργο που αναχαιτίζει ύπουλες επιδρομές. Φυλακισμένος ο ίδιος στον πύργο μιας δυναστείας που από καιρό έχει ξεθωριάσει κι ενός απατηλού αυτοειδώλου που κατέληξε να χλευάζει ακόμη και ο δήθεν εταίρος του, ο Σαρκοζί.
Ποιος άλλος πρωθυπουργός της Ελλάδας είδε να ξευτελίζεται τόσο εντός όσο και εκτός του κράτους του σε μόλις δύο χρόνια διακυβέρνησης; Και ποιος άλλος δεν ίδρωνε το αυτάκι του μπρος στη γενική κατακραυγή όσο ο ΓΑΠ; Τον ακούγαμε στην τηλεόραση να μιλά και αναρωτιόμασταν αν χρήζει ψυχιάτρου ή μας δουλεύει ψιλό γαζί. Καμία επαφή με την πραγματικότητα, καμία με την αλήθεια.
Γιατί τα έκανε όλα αυτά; Ακόμη δεν έχω σαφή απάντηση. Μοναδική η περίπτωση. Sui generis. Έσπασε ο θεός το καλούπι όταν δημιούργησε τον ΓΑΠ. Ίσως για τούτο και τον καταδίωκαν οι άσσοι. Κι ας έβγαλε τόσους από τα μανίκια του. Ήταν μοιραίο τη μέρα των άσσων να χαθεί από το προσκήνιο. 11/11/'11!!!
Και το θέμα δεν είναι η ατομική του περίπτωση. Ακόμη και αν υπήρξε πρωθυπουργός. Πολύ περισσότερο δεν είναι δικό μας θέμα το δρυός πεσούσης. Μα που μας άφησε στον άσσο! Ρέστους και ταπί.
Και οικονομικά και πολιτικά. Δεν είχε καν την τόλμη να προχωρήσει σε εκλογές. Να θέσει εαυτόν στην κρίση του λαού. Sui generis και στο σημείο της αποχώρησης προτίμησε να παραδώσει την καρέκλα με διαδικασίες που έκαναν το Σύνταγμα της χώρας και τα κόκαλα του παππού του να τρίζουν. Μετά απ' αυτόν το ΧΑΟΣ!
Πήρε το ΠΑ από το ΠΑΣΟΚ και άφησε στους ψηφοφόρους του μονάχα το ΣΟΚ. Να βλέπουν με τις δικές τους ψήφους έναν διορισμένο πρωθυπουργό και μια κυβέρνηση τρικολόρε. Κι από την ευρύτερη αριστερά να συμπεθεριάζουν όχι μόνο με τη Δεξιά αλλά χέρι χέρι να συγκυβερνούν και με τον Καρατζαφέρη. Ποιος να το έλεγε αυτό στους πασόκους όταν τριάντα ακριβώς χρόνια πριν αλάλαζαν για την κατάκτηση της εξουσίας και τη μεγάλη αλλαγή; Πως από το "Μίλησε ο κυρίαρχος ΛΑΟΣ" θα κατέληγαν να συναγελάζονται οι ηγέτες τους με το ΛΑ.Ο.Σ;
Και τον Καρατζαφέρη να ευχαριστεί
που τον βοήθησαν να κάνει το όνειρό του πράξη!
Ποιος τους φταίει; Σίγουρα όχι μόνο ο ΓΑΠ. Δεν πήρε μόνος του την εξουσία. Δεν κυβέρνησε δύο χρόνια μόνος του. Ακόμη και την τελευταία στιγμή, μια βδομάδα πριν την αποπομπή του, 152 χέρια υψώθηκαν στο κοινοβούλιο και δήλωσαν εμπιστοσύνη. Τα ίδια χέρια που ψήφισαν το Μνημόνιο, το Μεσοπρόθεσμο και όλα τα άλλα δεσμά του λαού. Είναι τα ίδια χέρια που ενώθηκαν με του Καρατζαφέρη από την πρώτη στιγμή που η χώρα παραδόθηκε στο ΔΝΤ. Το ήξεραν από τότε, από το Μάη του 2010, ότι κυβερνούν ελέω Καρατζαφέρη. Και το ήξεραν, όφειλαν να το ξέρουν βλέποντας τις γιγαντιαίες διαδηλώσεις του λαού, πως δεν έχουν τη λαϊκή εντολή για όσα κάνουν.
Προς τούτο και τους αναλογεί η εντεκάτη εντολή στον ίδιο βαθμό που την αφιερώσαμε στον ηγέτη τους να την αφιερώσουμε και σε όλους εκείνους που αποτελούν το σημερινό ΠΑΣΟΚ. Μηδενός εξαιρουμένου. Την ενδεκάτη εντολή δεν τη σεβάστηκαν πολύ!
Και ίσως κάποτε η ιστορία να σημειώσει με απορία τη σχέση του τραγουδιού με τη μοιραία ημερομηνία των 11.
Μπορεί ακόμη ο ιστορικός του μέλλοντος να ξαναγράψει και την ιστορία του Ιούδα. Τότε που ο ένας θεωρήθηκε ο προδότης. Και οι 11 οι καλοί και οι άξιοι μαθητές. Γιατί έμειναν δίπλα στον Κύριο. Τώρα ποιοι είναι οι καλοί και ποιοι οι κακοί; Αυτοί που εγκατέλειψαν το σκάφος ή εκείνοι που έμειναν;
Το σίγουρο είναι πως αυτή τη φορά ο δάσκαλος δεν ανέβηκε σε σταυρό. Αποκαθηλώθηκε μόνο από την καρέκλα. Και πριν αλέκτωρ λαλήσει δεν ήταν μόνο ο ένας που τον απαρνήθηκε. Και άρπαξε το λίθο του αναθέματος. Περίσσεψαν αυτή τη φορά οι μωρές παρθένες. Και δες ένα ακόμη περίεργο. Ένα ακόμη μοιραίο εντεκάρι για τον ΓΑΠ. Δέκα οι παρθένες του Ευαγγελίου που περίμεναν εν τω μέσω της νυκτός το Νυμφίο, δέκα και τα μέλη της κυβερνητικής επιτροπής που όρισε ο Παπανδρέου το καλοκαίρι:
Στην κυβερνητική επιτροπή συμμετέχουν:1. ο υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, Δημήτρης Ρέππας2. ο υπουργός Εσωτερικών, Χάρης Καστανίδης3. ο υπουργός Οικονομικών, Ευάγγελος Βενιζέλος4. ο υπουργός Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, Μιχάλης Χρυσοχοΐδης5. ο υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, Γιώργος Παπακωνσταντίνου6. η υπουργός Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, Άννα Διαμαντοπούλου7. ο υπουργός Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, Γιάννης Ραγκούσης8. ο υπουργός Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Ανδρέας Λοβέρδος9. ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστας Σκανδαλίδης10. ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Χρήστος Παπουτσής.ΠΗΓΗ ΕΙΔΗΣΗΣ http://news.pathfinder.gr/greece/politics/717977.html
Κι ο Παπανδρέου ο εντέκατος και αρχηγός. Πόσοι όμως από τους δέκα έμειναν δίπλα του ως το τέλος; Και πόσοι πανευτυχείς μετέχουν τώρα στη νέα κυβέρνηση; Μόνο ο ένας απομακρύνθηκε, ο Χάρης Καστανίδης. Μόνο ο ένας μοιράστηκε τη μοίρα του αρχηγού του και βγήκε εκτός κυβέρνησης. Προφανώς γιατί υπήρξε εκ των εμπνευστών του δημοψηφίσματος... 1 λοιπόν ο ΓΑΠ και άλλος 1 ο Καστανίδης, βάλε τους άσσους δίπλα δίπλα να φτιάξεις ακόμη ένα εντεκάρι, θλιβερό απομεινάρι της μέχρι τούδε χρυσής δήθεν εντεκάδας που θα έσωζε τη χώρα μα σαν άρχισε να βουλιάζει το καράβι πήραν χρυσά μετάλλια στο αγώνισμα "ο σώζων εαυτόν σωθείτω"...
Αξίζει μάλιστα να σημειώσουμε ότι οι άλλοι 9 όχι μόνο παρέμειναν υπουργοί της νέας κυβέρνησης αλλά και στα ίδια υπουργεία! Εκτός του Ραγκούση και μόνο που μετακόμισε στο Άμυνας και μάλιστα ως αναπληρωτής του νεοδημοκράτη Αβραμόπουλου και συνάδελφος του Γεωργίου από το ΛΑ.Ο.Σ. Μη βιαστείτε όμως να το θεωρήσετε υποβιβασμό. Μάλλον επιτυχία της ... τρόικας των λόρδων που θέλησε έτσι να έχει το δικό της μάτι στο ευαίσθητο υπουργείο και μάλιστα μετά τις περίεργες κινήσεις Μπεγλίτη τις προηγούμενες μέρες και τις φήμες που υπήρξαν για πραξικόπημα.
Ποιος λοιπόν νοιάζεται πια για την τύχη του ΓΑΠ; Θα λέγαμε κανένας αλλά τα δημοσιεύματα δείχνουν ότι τον πάνε για φάγωμα και από την αρχηγία του κόμματος ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ αφού στις 11 Νοέμβρη δεν έληξε μόνο η θητεία του ως πρωθυπουργού μα και ως αρχηγού του ΠΑΣΟΚ! Αν τη μέρα αυτή ήταν ακόμη πρωθυπουργός, αυτόματα θα ανανεωνόταν και η θητεία του στο κόμμα. Μα δεν πρόκαμε. Παρά την κωλυσιεργία στο θέμα της διαδοχής του και που έσπασε τα νεύρα Ελλήνων και ξένων. Φτάσαμε μάλιστα να υποθέτουμε ότι δεν πρόκειται τελικά να παραιτηθεί από πρωθυπουργός και οι γελοιογράφοι δεν προλάβαιναν να ζωγραφίζουν καρέκλες. Ατυχήσαμε. Δεν αποκλείεται όμως να αφορούσε η καθυστέρηση την άλλη καρέκλα, στην Ιπποκράτους. Εμάς όμως αυτό τι μας νοιάζει; Είναι εσωτερικό ζήτημα του ΠΑΣΟΚ... Ή μήπως και όχι; Οι δηλώσεις Πάγκαλου (ΔΕΣ ΕΔΩ) σε συνδυασμό και με τις τελευταίες εξελίξεις, τόσο στην Ελλάδα όσο και στη γειτονική Ιταλία, αφήνουν περιθώριο να ενδιαφέρουν όλους μας οι εσωκομματικές διεργασίες στο ΠΑΣΟΚ:
"Δεν υπάρχει θέμα διαδοχής στο ΠΑΣΟΚ"Την άποψη ότι όσο η κοινωνία γίνεται πιο πολύπλοκη, είναι λογικό τα προβλήματα να μην μπορούν να αντιμετωπιστούν από ένα κόμμα, εξέφρασε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Θεόδωρος Πάγκαλος. "Τα κόμματα δεν είναι αιώνια. Εγώ δεν έχω προσήλωση σε κανένα είδους σύμβολο ή τίτλο", είπε ο κ. Πάγκαλος."Αυτη την στιγμή δεν υπάρχει θέμα διαδοχής του κ. Παπανδρέου στο ΠΑΣΟΚ. Αυτή τη στιγμή δεν έχει διατυπωθεί καμία άποψη για την αλλαγή του Γ. Παπανδρέου από τη ηγεσία του κόμματος. Δεν το αποκλείω όμως, γιατί τα κόμματα είναι ζωντανοί οργανισμοί. Το ΠΑΣΟΚ έχει αυτή την στιγμη 8 εν δυνάμει πρωθυπουργούς".Οπως είπε "η πολιτική της απόδοσης ευθυνών δεν έχει μέλλον. Όταν θα έρθει η ώρα των εκλογών θα μπορούμε να βγάλουμε όλα μας τα χαρτιά στο τραπέζι. Στην Ελλάδα υπάρχουν πολλές κατηγορίες πολιτών, πλούσιοι και φτωχοί, μισθωτοί και ελεύθεροι επαγγελματίες, με διαφορετικές συμπεριφορές και συμφέροντα. Οι πολιτικοί θα πρέπει να κάνουν τη σύνθεση, αλλά και ο λαός να εκφράζει τη γνώμη του, να κάνει επιλογές και να έχει τις ευθύνες που απορρέουν από αυτές".
Καταλάβατε πού το πάνε τα ... πουλάκια; Να κρεμάσουν όλες τις ευθύνες στον ΓΑΠ και οι ίδιοι, οι 8 εν δυνάμει πρωθυπουργοί, ως λευκές περιστερές να διεκδικήσουν και πάλι την ψήφο του λαού! Ένα διαλυμένο χωριό το ΠΑΣΟΚ. Και όμως μέχρι χτες κρατούσε την τύχη της χώρας στα χέρια του. Κι απορούσαν μερικοί που παρά τις προσπάθειες σωτηρίας όλο και πιο κάτω βουλιάζαμε. Μα πώς να σώσουνε τη χώρα όταν δεν μπορούσανε τα βάλουνε σε τάξη τα του οίκου τους;
Σ' αυτή την ισορροπία τρόμου στηρίχτηκε ως τώρα η επιλογή του Παπανδρέου ως αρχηγού. Και στον υπόγειο πόλεμο των δελφίνων. Δεν ήταν απλά δική μας ιδέα, του λαού, πως δεν τραβάει ο άνθρωπος. Το ήξεραν και οι συνεργάτες του. Εντός και εκτός Ελλάδας. Και το εκμεταλλεύονταν για τις δικές τους σκοπιμότητες όλοι!
Στημένη του την είχαν και με την 11η του Νοέμβρη. Δεν έκανε κουμάντο η μοίρα, παιχνίδια έκαναν τα αντικρουόμενα συμφέροντα στο παρασκήνιο. Παιχνίδια που συνεχίζονται. Και χοντραίνουν. Δεν είναι μόνο που ανέβηκε το ΛΑ.Ο.Σ στην κυβέρνηση, ούτε και η επιλογή μάνατζερ - πρωθυπουργού, είναι και η συνταγή καρμπόν στη γειτονική Ιταλία. Εμείς εδώ είχαμε να παίζουμε με το Γιωργάκη, εκεί είχαν τον "παιχνιδιάρη" Μπερλουσκόνι. Τώρα κι εκεί κι εδώ η κυβέρνηση ανατίθεται σε μη πολιτικό πρόσωπο. Απορούσαμε εμείς που οι Ιταλοί ανέχονται τον Μπερλουσκόνι με τόσα σκάνδαλα, απορούσε ο κόσμος όλος που ανεχόμαστε έναν κληρονομικώ σχεδόν τω δικαιώματι πρωθυπουργό. Να όμως που υπήρχε λόγος. Να βγει στην άκρη ο λαός. Να κουρευτεί η δημοκρατία.
Ποιος λοιπόν κινεί τα νήματα; Ποιος κρύβεται πίσω από τις εξελίξεις της 11ης Νοεμβρίου; Βρείτε μου πρώτα ποιος σχεδίασε την άλλη 11η, του Σεπτέμβρη, κι αμέσως μετά θα σας απαντήσω.
Ως τότε ας έχουμε το νου μας. Όχι σε αριθμούς και ημερομηνίες και άλλες αριθμολαγνείες. Να τον έχουμε εκεί ακριβώς που δεν κατάφερε να τον έχει ο 11ος πρωθυπουργός της Γ' ελληνικής δημοκρατίας. Ο εκλεγείς μια 11η του Νοέμβρη αρχηγός του ΠΑΣΟΚ και μια ακόμη 11η του ίδιου μήνα, του εντέκατου μήνα του χρόνου, και μάλιστα του 11ου χρόνου της τρίτης χιλιετίας μ.Χ., έχασε μέσα από τα χέρια του και χωρίς εκλογές την πρωθυπουργία. Να έχουμε λέω το νου μας στην 11η εντολή! Αυτήν που την ξέρουν μόνο οι τρελοί κι όλοι της γης οι σκλάβοι.
Και για να ξορκίσουμε οριστικά κάθε άλλο 11 θα θυμίσω ότι μια 11η Νοέμβρη, πάνε τώρα 21 χρόνια, πέταξε για πάντα από κοντά μας ο ποιητής της Ρωμιοσύνης. Με τους δικούς του στίχους ας νανουρίσουμε τους φόβους και τις δεισιδαιμονίες και τα κλάματα.
Σήμερα που οι καιροί είναι τόσο σκοτεινοί όσο και οι καιροί του Μπρεχτ:
ΜΠΕΡΤΟΛΝΤ ΜΠΡΕΧΤ: ΣE ΣKOTEINOYΣ KAIPOYΣ(In finsteren Zeiten)Δε θα λένε: Tον καιρό που η βελανιδιά τα κλαδιά τηςανεμοσάλευε.Θα λένε: Tον καιρό που ο μπογιατζής τσάκιζε τους εργάτες.Δε θα λένε: Tον καιρό που το παιδί πετούσε βότσαλα πλατιά στουποταμού το ρέμα.Θα λένε: Tον καιρό που ετοιμάζονταν οι μεγάλοι πόλεμοι.Δε θα λένε: Tον καιρό που μπήκε στην κάμαρα η γυναίκα.Θα λένε: Tον καιρό που οι μεγάλες δυνάμεις συμμαχούσανενάντια στους εργάτες.Mα δε θα λένε: Ήτανε σκοτεινοί καιροί.Θα λένε: Γιατί σωπαίναν οι ποιητές τους;(1937)
Οι δικοί μας ποιητές, ευτυχώς, δε σώπασαν. Τα είπαν όλα. Εδώ και πολύ καιρό. Και δε φταίνε καθόλου οι ποιητές που εμείς παρακούσαμε τις εντολές τους. Και μείναμε να προσκυνάμε μοσχάρια και να καρτερούμε μεσσίες. Ο μεσσίας είναι εδώ. Είναι ο λαός. Είμαστε όλοι μας. Ας πάρουμε λοιπόν τη ζωή μας στα χέρια μας.
Κι ας σταματήσουμε να φερνόμαστε σαν βόδια. Να ασχολούμαστε με τον κάθε ΓΑΠ. Τις καρέκλες του και τους μνηστήρες της καρέκλας του ΓΑΠ. Σ' αυτούς τους κατασκότεινους καιρούς που οι μεγάλοι συμμαχούν ενάντια στους εργάτες. Τον καιρό που μας τσακίζουν. Και τον καιρό που ετοιμάζονται ακόμη και πόλεμοι. Για να μη ρωτήσουν οι ποιητές του αύριο πως μέσα σε τόσο σκοτάδι μείνανε οι λαοί να κοιτάζουν βουβοί την καταστροφή που ερχόταν...
